1Velekněz se otázal: "Je tomu opravdu tak?" 2On odpověděl:,,Bratři a otcové, poslyšte. Bůh slávy se zjevil našemu otci Abrahámovi ještě v Mezopotámii, dříve než se usadil v Charanu, 3a řekl mu: Opusť svou zemi a své příbuzné a jdi do země, kterou ti ukáži. 4Opustil tedy zemi Chaldejců a usadil se v Charanu. A odtud ho Bůh po smrti jeho otce převedl do země, ve které teď bydlíte. 5Nedal mu v té zemi za úděl ani píď, ale slíbil, že ji dá do vlastnictví jemu i jeho potomstvu po něm, ačkoli on žádné dítě neměl. 6A Bůh mu oznámil, že jeho potomstvo bude přebývat v cizí zemi, že z nich nadělají otroky a že s nimi budou po čtyři sta let zle nakládat. - 7Ale národ, jehož otroky budou, ten budu soudit já, řekl Bůh. Poté odtud odejdou a budou mě uctívat právě na tomto místě. 8Potom mu dal smlouvu obřízky; když se mu pak narodil Izák, Abrahám ho osmého dne obřezal. A Izák udělal totéž s Jakubem a Jakub s dvanácti patriarchy. 9Patriarchové, kteří žárlili na Josefa, ho prodali do Egypta. Ale Bůh byl s ním: 10vysvobodil ho ze všech jeho protivenství a dal mu milosta moudrost před egyptským králem faraonem, který ho ustanovil vladařem nad Egyptem a nad celým svým domem. 11Tehdy propukl v celém Egyptě a Kanaánu hlada velká nouze; naši otcové neměli co jíst. 12Když se dozvěděl, že v Egyptě jsou potraviny, poslal tam Jakub naše otce, poprvé; 13a podruhé se Josef dal svým bratrům poznat a faraon se dozvěděl o jeho původu. 14Tehdy poslal Josef pro svého otce Jakuba a veškeré své příbuzenstvo, jež čítalo sedmdesát pět osob. 15Jakub sešel tedy dolů do Egypta a zemřel tam on i naši otcové. 16Přenesli je do Sichemu a uložili do hrobu, který koupil za peníze Abrahám od synů Sichemova otce Emora. 17Jak se přibližoval čas, kdy se měl vyplnit slib, který Bůh dal slavnostně Abrahámovi, lid v Egyptě vzrůstal a rozmnožoval se 18až do nástupu nového krále, který Josefa už nepamatoval. 19Tento král jednal s naším rodem úskočně, zle nakládals našimi otci, dokonce je nutil odkládat jejich novorozeňata, aby nezůstala naživu. 20Tehdy se právě narodil Mojžíš, který byl krásnýpřed Bohem. Tři měsíceho chovali v domě jeho otce; 21když byl potom odložen, ujala seho faraonova dceraa vychovala ho jako svého vlastního syna. 22Tak byl Mojžíš vzdělán ve veškeré moudrosti Egypťanů a byl mocný ve slovech i činech. 23Když dosáhl věku čtyřiceti let, přišlo mu na mysl, že půjde navštívit své bratry Izraelity. 24A když viděl, že s jedním z nich je zle nakládáno, zastal se ho a utištěného pomstil tím, že toho Egypťana zabil. 25Předpokládal, že jeho bratři pochopí, že to Bůh jim jeho rukou přináší záchranu; ale oni to nepochopili. 26Následujícího dne zpozoroval, jak se dva z nich rvou, a chtěl je usmířit. ‘Lidi,’ říkal jim, ‘jste bratři, proč jeden druhému ubližujete?’ 27Tu ho ten, který ubližoval svému druhovi, odstrčil se slovy: ‘Kdo tě nad námi ustanovil vůdcem a soudcem? 28Chceš mě snad zabít, tak jako jsi včera zabil toho Egypťana?’ 29Když to Mojžíš uslyšel, utekl a uchýlil se do madianské země, kde se mu narodili dva synové. 30Když uplynulo čtyřicet let, zjevil se mu na poušti u hory Sinaje anděl v plameni hořícího keře. 31Mojžíš na to zjevení hleděl s údivem. Jak přistupoval blíž, aby lépe viděl, ozval se hlas Páně: 32‘Jsem Bůh tvých otců, Bůh Abrahámův, Izákův a Jakubův.’ Mojžíš se celý třásl a neodvažoval se vzhlédnout. 33Tu mu Pán řekl: ‘Zuj si z nohou sandály, neboť místo, na němž stojíš, je posvátná země. 34Ano, viděl jsem soužení svého lidu v Egyptě, slyšel jsem jeho úpění a sestoupil jsem, abych jej osvobodil. Pojď tedy! A já tě pošlu do Egypta.’ 35Toho Mojžíše, kterého se zřekli slovy: Kdo tě ustanovil vůdcem a soudcem?toho jim Bůh prostřednictvím anděla, jenž se mu zjevil v keři, poslal jako vůdce a vykupitele. 36To on je vyvedl tím, že konal zázraky a znamení v egyptské zemi, u Rudého moře a po čtyřicet let na poušti. 37To on, Mojžíš, Izraelitům řekl: ‘Bůh vám mezi vašimi bratry vzbudí proroka, jako jsem já’. 38Při onom shromáždění na poušti byl právě on s andělem, jenž k němu promlouval na hoře Sinaji, i s našimi otci; on obdržel slova života, aby nám je dal. 39To jemu naši otcové odepřeli poslušnost. A co víc, odvrhli ho, srdcem se vrátili do Egypta 40a řekli Áronovi: ‘Udělej nám bohy, kteří by šli před námi; neboť nevíme, co se stalo s oním Mojžíšem, jenž nás vyvedl z egyptské země.’ 41V těch dnech zhotovili tele a té modle přinášeli oběť a vesele oslavovali dílo svých rukou. 42Tu se Bůh od nich odvrátil a dopustil, že uctívali nebeské vojsko, jak je psáno v knize proroků: Mně že jste přinášeli krvavé i nekrvavé oběti, po čtyřicet let na poušti, Izraelův dome? 43Vždyť vy jste nosili stánek Molochův a hvězdu boha Refana, obrazy, které jste udělali, abyste se jim klaněli; proto vás přesídlím až za Babylon. 44Naši otcové měli na poušti Stan svědectví, jak stanovil Ten, jenž mluvil k Mojžíšovi, přikazuje mu, aby jej udělal dle vzoru, který viděl. 45Když jej převzali, vnesli jej naši otcové pod Jozuovým vedením do země dobyté na národech, které před nimi Bůh zahnal; tak tomu bylo až do dnů Davidových. 46Ten nalezl před Bohem milost a prosil, aby mu bylo dopřáno vyhledat sídlo pro Jakubův dům. 47Jemu Dům nicméně zbudovalaž Šalomoun. 48Nejvyšší ovšem nebydlí v příbytcích udělaných lidskou rukou; tak to říká prorok: 49Nebe je můj trůn a země podnož mých nohou: jaký dům mi vystavíte, říká Pán, a jaké bude místo mého odpočinku? 50Což to všechno neudělala má ruka? 51Vy tvrdošíjní, kteří máte neobřezaná srdce a uši, stále vzdorujete Duchu Svatému! Takoví byli vaši otcové, takoví jste vy! 52Kterého z proroků vaši otcové nepronásledovali? Zabíjeli ty, kteří předpovídali příchod Spravedlivého, toho, kterého jste teď právě zradili a zavraždili; 53vy, kteří jste prostřednictvím andělů přijali Zákon, a nezachovávali jste ho.`` 54Při těch slovech se jim srdce chvěla vzteky a skřípali zuby proti Štěpánovi. 55A on, plný Ducha Svatého, upřel oči k nebi; tu uviděl Boží slávu a Ježíše, jak stojí po Boží pravici. 56"Ejhle," řekl, "vidím nebesa otevřená a Syna člověka, jak stojí po Boží pravici." 57Tu začali hlasitě křičet, zacpávali si uši a svorně se na něho vrhli, 58vyhnali ho za město a kamenovali. Svědkové si odložili šaty k nohám mládence jménem Šavel. 59A když Štěpána kamenovali, on vzýval Pána takto: "Pane Ježíši, přijmi mého ducha." 60Potom klesl na kolena a hlasitě zvolal: "Pane, nepřičítej jim ten hřích." A když to říkal, zesnul.
Comentario de la Biblia de Matthew HenryVersículos 1-50.
La defensa de Esteban. 51-53.
Esteban reprocha a los judíos por la muerte de Cristo. 54-60.
El martirio de Esteban. Vv. 1-16. Esteban fue acusado de blasfemar contra Dios y de apóstata de la iglesia; en consecuencia, demuestra que es hijo de Abraham y se valora a sí mismo como tal. Los pasos lentos con que avanzaba hacia su cumplimiento la promesa hecha a Abraham muestran claramente que tenía un significado espiritual y que la tierra aludida era la celestial.
Dios reconoció a José en sus tribulaciones, y estuvo con él por el poder de Su Espíritu, dándole consuelo en su mente, y dándole favor ante los ojos de las personas con que se relacionaba. Esteban recuerda a los judíos su pequeño comienzo como un freno para su orgullo por las glorias de esa nación. También les recuerda la maldad de los patriarcas de sus tribus, al tener envidia de su hermano José; el mismo espíritu aún obraba en ellos acerca de Cristo y sus ministros.
La fe de los patriarcas, al desear ser enterrados en la tierra de Canaán, demuestra claramente que ellos tenían consideración por la patria celestial. Bueno es recurrir a la primera manifestación de costumbres o sentimientos, cuando se han pervertido. Si deseamos conocer la naturaleza y los efectos de la fe justificadora, debemos estudiar el carácter del padre de los fieles. Su llamamiento muestra el poder y la gratuidad de la gracia divina, y la naturaleza de la conversión. Aquí también vemos que las formas y distinciones externas son como nada comparadas con la separación del mundo y la consagración a Dios.
Vv. 17-29. No nos desanimemos por la lentitud con que se cumplen las promesas de Dios. Los tiempos de sufrimientos son a menudo tiempos de crecimiento para la Iglesia. Cuando el momento de ellos es el más oscuro y más profunda su angustia, Dios está preparando la liberación de su pueblo. Moisés era muy agradable, “fue agradable a Dios”; es la belleza de la santidad que tiene gran precio ante los ojos de Dios. Fue preservado maravillosamente en su infancia; porque Dios cuida en forma especial a los que ha destinado para un servicio especial; y si así protegió al niño Moisés, ¿no asegurará mucho más los intereses de su santo niño Jesús, contra los enemigos que se reúnen en su contra? -Ellos persiguieron a Esteban por argumentar en defensa de Cristo y su evangelio: en su contra levantaron a Moisés y su ley. Podrían entender, si no cerraran voluntariamente sus ojos a la luz, que Dios los librará por medio de este Jesús de una esclavitud peor que la de Egipto. Aunque los hombres prolongan sus miserias, el Señor cuidará, no obstante, de sus siervos y concretará sus designios de misericordia.
Vv. 30-41. Los hombres se engañan si piensan que Dios no puede hacer lo que ve que es bueno en alguna parte; puede llevar al desierto a su pueblo, y ahí hablarles de consuelo. Se apareció a Moisés en una llama de fuego, pero el arbusto no se consumía, lo cual representaba al estado de Israel en Egipto, donde, aunque estaban en el fuego de la aflicción, no fueron consumidos. También puede mirarse como tipo de la asunción de la naturaleza humana por Cristo, y de la unión de la naturaleza divina y humana.
La muerte de Abraham, Isaac y Jacob no puede romper la relación del pacto entre Dios y ellos. Nuestro Salvador prueba, por esto, el estado futuro, Mateo xxii, 31. Abraham ha muerto, pero Dios aún es
su Dios, por tanto, Abraham aún vive. Ahora bien, esta es la vida y la inmortalidad que es sacada a la luz por el evangelio.
Esteban muestra aquí que Moisés fue tipo eminente de Cristo, como libertador de Israel. Dios se compadece de los problemas de su Iglesia y de los gemidos de su pueblo perseguido; y la liberación de ellos brota de su compasión. Esa liberación es tipo de lo que hizo Cristo cuando bajó desde el cielo por nosotros, los hombres, y para nuestra salvación. Este Jesús, al que ahora rechazaron como sus padres rechazaron a Moisés, es el mismo que Dios levantó para ser Príncipe y Salvador. Nada resta de la justa honra de Moisés al decir que él solo fue un instrumento y que es infinitamente opacado por Jesús.
Al afirmar que Jesús debía cambiar las costumbres de la ley ceremonial, Esteban distaba tanto de blasfemar contra Moisés que, en realidad, le honraba demostrando cómo se cumplió la profecía de Moisés, que era tan clara. Dios, que les dio esas costumbres mediante su siervo Moisés, podía sin duda cambiar la costumbre por medio de su Hijo Jesús. Pero Israel desechó a Moisés y deseaba volver a la esclavitud; de esta manera, en general los hombres no obedecerán a Jesús porque aman este presente mundo malo y se regocijan en sus obras e inventos.
Vv. 42-50. Esteban reprochó a los judíos la idolatría de sus padres a la que Dios los entregó como castigo por haberlo abandonado antes. No fue una deshonra, sino honra para Dios que el tabernáculo cediera paso al templo; ahora es así, que el templo terrenal dé paso al espiritual; y así será cuando, al fin, el templo espiritual ceda el paso al eterno. Todo el mundo es el templo de Dios, donde está presente en todas partes, y lo llena con su gloria; entonces, ¿qué necesidad tiene de un templo donde manifestarse? Estas cosas muestran su eterno poder y deidad. Pero como el cielo es su trono y la tierra es estrado de sus pies, ninguno de nuestros servicios benefician al que hizo todas las cosas. Después de la naturaleza humana de Cristo, el corazón quebrantado y espiritual es el templo más valioso para Él.
Vv. 51-53. Parece que Esteban iba a proseguir demostrando que el templo y el servicio del templo debían llegar a su fin, y que ceder el paso a la adoración del Padre en espíritu y en verdad sería para gloria de ambos, pero se dio cuenta de que ellos no lo soportarían. Por tanto, se calló, y por el Espíritu de sabiduría, valor y poder, reprendió fuertemente a sus perseguidores. Cuando argumentos y verdades claras provocan a los opositores del evangelio, se les debe mostrar su culpa y peligro. Ellos, como sus padres, eran obcecados y soberbios. En nuestros corazones pecaminosos hay lo que siempre resiste al Espíritu Santo, una carne cuyo deseo es contra el Espíritu, y batalla contra sus movimientos; pero, en el corazón de los elegidos de Dios esa resistencia es vencida cuando llega la plenitud del tiempo. Ahora el evangelio era ofrecido, no por ángeles, sino por el Espíritu Santo, pero ellos no lo abrazaron porque estaban resueltos a no cumplir con Dios, ya fuera en su ley o en su evangelio. La culpa de ellos les clavó el corazón, y buscaron alivio asesinando a quien los reprendía, en lugar de llorar y pedir misericordia.
Vv. 54-60. Nada es tan consolador para los santos moribundos, o tan animador para los santos que sufren, que ver a Jesús a la diestra de Dios: bendito sea Dios, por fe podemos verlo ahí. Esteban ofreció dos oraciones breves en sus momentos de agonía. Nuestro Señor Jesús es Dios, al cual tenemos que buscar, y en quien tenemos que confiar y consolarnos, viviendo y muriendo. Si esto ha sido nuestro cuidado mientras vivimos, será nuestro consuelo cuando muramos.
Aquí hay una oración por sus perseguidores. Aunque el pecado fue muy grande, si a ellos les pesaba en el corazón, Dios no los pondría en la cuenta de ellos.
Esteban murió tan apremiado como nunca murió hombre alguno, pero al morir, se dice que durmió; él se dedicó a la tarea de morir con tanta compostura como si se hubiera ido a dormir. Despertará de nuevo en la mañana de la resurrección para ser recibido en la presencia del Señor, donde hay plenitud de gozo, y para compartir los placeres que están a su diestra para siempre.